SERVO MOTOR NEDİR?

Servo motor, öncelikle bir elektrik motoru türüdür ve genellikle hassas hareket kontrolü gerektiren uygulamalarda kullanılır. mekanizmalardaki açısal ve doğrusal pozisyon (konum), hız ve ivme kontrolünü hatasız bir şekilde yapan tahrik sistemi (sürücü) olarak tanımlanır. Yani hareket kontrolü yapılan bir düzenektir. Servolar, istenilen konumu (pozisyonu) alması ve yeni bir komut gelmediği sürece bulunduğu pozisyonu değiştirmemesi amacıyla tasarlanmıştır. Herhangi bir mekanizmanın işleyişini, hatayı algılayarak ilave bir geri besleme düzeneğinin yardımıyla denetleyen ve hatayı gideren otomatik cihazdır. Küçük çaplı genel olarak içinde kompanzasyon sargısı olan, kuvvetli manyetik alanlı, boyu uzun olan doğru akım motorlarına Servo motor denir.

SERVO MOTOR ÇEŞİTLERİ NELERDİR

Servo motorların DC ve AC olmak üzere 2 farklı çeşidi bulunmaktadır ve bu iki farklı motor türünde servo motorların çalışmasında istenilen performans dikkate alınmalıdır. AC (fırçasız) servo motorlar daha çok yüksek güç gerektiren geniş kapsamlı projelerde kullanılmaktadır. DC (fırçalı) servo motorların tork ve güç kontrolleri AC servo motorlarına göre daha kolaydır. DC servo motorlar daha çok küçük uygulamalar için tercih edilmektedir. Servo motorların iç yapısının özelliği sayesinde frenli servo motor modeli de bulunmaktadır. Frenli servo motorlar risk olasılığı yüksek ve servonun zarar göreceği anlarda servo motoru durdurarak koruma altına almaktadır.

SERVO MOTOR NASIL ÇALIŞIR?

Bilgisayar destekli sistemler ile kullanılabilen servo motorlara bağlı bir encoder bulunur. Encoder, servo motorun yönünü, açısını ve hızını daimi olarak kontrol altına alma amacıyla servo sürücüsüne gerekli sinyalleri iletmektedir. Servo motor sürücüsü de aldığı sinyaller doğrultusunda servo motoru harekete geçirir. Geri besleme sinyalleri yardımı ile de servo motora verilen komutların doğruluk seviyesinin tespiti yapılır. Böylelikle yapılacak işlemler üzerindeki kontrol tam olarak sağlanır ve hata payı düşürülerek verim arttırılır. Aşağıda belirtilen sırayla bu mekanizmaları inceleyebiliriz.

• Motor: Servo motorlar genellikle bir DC motor, adım motoru veya bir fırçasız DC motor içerir. Bu motorlar, elektrik enerjisini mekanik harekete dönüştürür.
• Kontrol Devresi: Servo motorlar, genellikle bir kontrol devresi veya sürücü devresiyle birlikte gelir. Bu devre, motorun hızını ve yönlendirilmesini kontrol eder. 
• Geri Bildirim Mekanizması: Servo motorların önemli bir özelliği, geri bildirim mekanizmasıdır. Bu mekanizma, motorun mevcut konumunu veya hızını belirlemek için bir geri bildirim sinyali sağlar. Geri bildirim genellikle bir potansiyometre veya optik kodlayıcı gibi bir sensör tarafından sağlanır.
• Kontrol Sinyali: Servo motorlar, bir kontrol sinyali alarak hareket ederler. Bu kontrol sinyali genellikle darbe genişlik modülasyonu (PWM) sinyali şeklindedir. PWM sinyali, genellikle 0 ila 180 derece arasında bir dönüş açısını temsil eder.
• Kontrol Algoritması: Servo motorlar genellikle bir kontrol algoritması tarafından yönetilir. Bu algoritma, motorun mevcut konumunu geri bildirimi kullanarak izler ve kontrol sinyalini ayarlar. Hedef konuma ulaşmak için gerekli gücü ve dönüş açısını hesaplar.

SERVO MOTORLARIN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Servo motorların ön plana çıkan karakteristik özellikleri aşağıdaki gibidir.

• Diğer motor türlerine kıyasla daha hassas bir yapıya sahiptir.
• Diğer motor türlerine kıyasla daha donanımlı bir sistemdir.
• Encoder aracılığı ile harekete geçmektedir.
• Ayrı bir sürücü aracılığı ile üzerindeki kontrol seviyesi maksimuma ulaşır.
• Endüstriyel projelerde en yaygın olarak kullanılan motor sistemidir.
• Kontrolü mikrobilgisayarlar tarafından rahatça yapılabilmektedir.
• Kararlılık açısından oldukça iyi bir motor sistemidir.
• Kararlılık aralığı genel olarak 1 º ile 10 º olarak bilinmektedir.

SERVO MOTORLARIN İÇ YAPISI NASILDIR?

Servo motorların iç yapısı, genelde dört ana bileşenden oluşur:

• Motor: Servo motorun en temel bileşeni, hareketi sağlayan elektrik motorudur. Bu motor, genellikle bir DC motor, adım motoru veya bir fırçasız DC motor olabilir. Motor, elektrik enerjisini mekanik harekete dönüştürür.
• Redüktör: Servo motorlar, genellikle bir redüktörle birlikte gelir. Redüktör, motorun çıkış torkunu artıran ve dönme hızını azaltan bir mekanik bileşendir. Bu, servo motorun yüksek tork ve düşük hız gereksinimlerini karşılar. Geri Bildirim Mekanizması: Servo motorlar, belirli bir konumda veya hızda hareket etme yeteneğine sahip olduğundan, genellikle bir geri bildirim mekanizması içerirler. Bu mekanizma, motorun mevcut konumunu veya hızını belirlemek için bir geri bildirim sinyali sağlar. Geri bildirim genellikle bir potansiyometre veya optik kodlayıcı gibi bir sensör kullanılarak sağlanır.
• Kontrol Devresi: Servo motorlar, bir kontrol devresi veya sürücü devresi ile birlikte gelir. Bu devre, motorun hızını ve yönlendirilmesini kontrol eder. Kontrol devresi, genellikle bir mikrodenetleyici veya entegre devre (IC) kullanır ve motorun belirli bir konuma veya hıza ulaşmasını sağlayan kontrol sinyalini üretir.

SERVO MOTORLARIN KULLANIM ALANLARI

Servo motorlar kullanım alanlarının genişliğiyle ön plana çıkan motor sistemleridir. Çünkü servo motorlar tek bir motordan meydana gelen basit sistemlerden, birden fazla motordan meydana gelen komplike sistemlere kadar birçok alanda kullanılabilmektedir. Servo motorların kullanım alanları aşağıdaki gibidir. Hassas makinelerin ilerleme hareketleri,

• Pozisyon belirleme sistemleri,
• Dijital kontrollü makinalar,
• Bellekli makinalar,
• Bilgisayar donanımları,
• Alternatör devir ayar mekanizmaları,
• Tıbbi cihazlar,
• Anten sürücüleri,
• Büro makineleri,  
• Paketleme sistemleri,
• Laboratuvar ekipmanları,
• Otomatik kaynak makinaları,
• Otomatik kapı
• Pres makineleri gibi alanlarda kullanılmaktadır.

SERVO MOTORLARIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Servo motor üretimi yapan firmaların servo motor fiyatlarını belirlemesindeki ilk etken servo motorun boyutlarıdır. Servo motorun tork, devir, flanş ve güç değerleri dikkate alınmaktadır. Servo motor satın alacak firmaların ve kişilerinde çalışmalarında kullanacakları servo motorda bu özelliklere uygun olarak seçim yapmaktadır. Servo motor fiyatlarının bu özellikler göz önünde bulundurularak belirlendiğini ve sizlerin de çalışma performansına göre uygun olarak servo motor seçmenizin gerekliliğini vurgulamış olduk.